Mae’r goleuadau yn isel yn y gofod oriel yma. Ewch i mewn gyda gofal a mwynhewch y naws myfyriol.

“Yn 2019, wrth edrych ar fap Ordnans presennol, sylwais fod ardaloedd uchel yng nghefnwlad Porthmadog, y tu ôl i’r Cob, yn dal i gael eu cyfeirio atynt fel ynysoedd.  Taniodd hyn fy nychymyg o ran sut byddai’r dirwedd wedi edrych cyn i William Maddock gwblhau’r Cob ym 1811.  Sylweddolais y byddai Traeth Mawr wedi bod yn aber llanwol, gyda’r llanw’n dod i mewn cyn belled â Phont Aberglaslyn.  Mae’r newid radical i’r dirwedd hon, a achoswyd gan Maddock, i’w deimlo yng ngeiriau Thomas Love Peacock yn Headlong Hall (1816).

‘The mountain-frame remains unchanged, unchangeable;

but the liquid mirror it enclosed is gone’.

Cefais fy ysbrydoli i archwilio Traeth Mawr, Traeth Bach ac afon Dwyryd.  Cefais fy nhynnu’n benodol at y mannau croesi a’r pontydd, a’r glanfeydd fyddai wedi cael eu defnyddio ar yr afon Dwyryd fel rhan o’r diwydiant llechi, yn ogystal â’r marciau a adawyd yn y dirwedd gan ddynolryw, gan nodweddion daearegol a natur.  Drwy weithio gyda phorslen a latecs, cymerais olion yn uniongyrchol o’r dirwedd – o graig a charreg, o bont a llechen – y gallwn eu datblygu yn ddarnau creadigol.

Yn 2019, cwblheais y rhan fwyaf o’r gwaith maes gyda grant ymchwil a datblygu gan Gyngor Celfyddydau Cymru.  Cafodd y gwaith terfynol ei arddangos yn Oriel Brondanw yn 2022.

Yn ystod blynyddoedd cyfamserol y cyfnod clo, sylweddolais fod y gwaith yn datblygu i gyfeiriadau newydd.  Parheais i weithio gyda phorslen a latecs – a gwnes gwrwgl.  Cofiaf y llongau yn teithio ar afon Dwyryd, Cei Tyddyn Isaf a’r mannau croesi ar Draeth Mawr, a gwelais gysylltiad thematig yn codi o’r gweithgareddau creadigol yma.  Y cyswllt hwnnw oedd Llif.

Ugeiniau o gychod porslen bychain yw’r mynegiant allweddol o lif a cherrynt yr aber llanwol a dyma’r brif nodwedd.”

SIAN HUGHES

 

 

Efallai byddai gennych ddiddordeb yn

Arddangosfa Gelf hawlfraint Rhodri Jones

COFIO: Ffotograffiaeth gan Rhodri Jones

07 September - 02 November 2024

COFIO: Ffotograffiaeth gan Rhodri Jones, gyda chelf ac archifau sy'n dathlu bywyd a gwaith John Ellis Jones (1929-2023), Darlithydd Clasuron a chyn guradur anrhydeddus yr amgueddfa. "Does dim poen mor fawr â'r cof am lawenydd yn y galar presennol" Aeschylus⁠ Ffocws yr arddangosfa yw detholiad o ffotograffau gan Rhodri Jones sydd yn llyfr COFION.  Maen nhw'n ffotograffau teimladwy, llawer o'i dad John Ellis Jones, yn dilyn marwolaeth ei fam, Renée, ac wrth iddo ddatblygu dementia.  Mae'r llyfr hefyd yn cynnwys traethodau byrion gan Angharad Price a Manon Steffan Ros, yn ogystal â cherddi dethol sy'n archwilio colled a galar.  Mae'r llyfr yn archwiliad o alar sy'n bersonol ac yn gyffredinol gan ddod ag ymatebion gwahanol ynghyd sy'n troi galar yn sgwrs.

Arddangosfa Gelf Te Cymreig

Catrin Williams

05 October 2024 - 04 January 2025

Dechreuais arddangos fy ngweithiau celf ar ddiwedd yr 1980au ac ers hynny mae fy ngwaith wedi teithio ar draws y byd. Fe’m magwyd ar fferm fynydd yng Nghefnddwysarn ger Y Bala, ond rwyf wedi byw wrth ymyl y môr ym Mhwllheli ers 1996. Cymreictod - neu yn hytrach y profiad o fyw yn Nghymru - yw un o'r themau cryfaf yn fy ngwaith. Mae'r ddresel, y dillad, wynebau ac arferion y teulu i gyd yn aml wedi gweu drwy'i gilydd ac yn mynnu sylw. Mae atsain o'm tirluniau cynnar o fynyddoedd y Berwyn yn amlwg yn fy ngwaith diweddar er fy mod bellach yn darlunio arfordir a thraethau penrhyn Llŷn, iardiau cychod a thref Pwllheli.

Arddangosfa Gelf

Jac Jones

05 October 2024 - 04 January 2025

Mae arddangosfa fawr o waith Jac Jones, artist, darlunydd ac awdur yn Storiel yn addo bod yn ysbrydoledig ac yn syndod. Mae delweddau Jac yn wybyddus i filoedd o deuluoedd ar draws Cymru –y cymeriad Jac y Jwc a greodd ar gyfer cyfres llyfrau Sali Mali neu weithiau celf ar gyfer llyfrau plant clasurol gan T.Llew Jones fel Lleuad yn Olau ac Y Trysorfa i enwi ond rhai. Efallai y bydd eraill yn synnu gweld gweithiau artistig Jac mewn cloriau record a phosteri theatr. Ers dros hanner can mlynedd, mae Jac a anwyd ym Môn, ac yn parhau i greu gwaith artistig o'r safon uchaf; p'un ai ar gyfer llyfrau plant, cloriau record, cynyrchiadau theatr neu raglenni teledu. Mae ei waith yn gyfarwydd ac eto mae hwn yn gyfle prin i weld ei gelfyddyd yn agos mewn oriel. Bydd llyfrau braslunio, byrddau stori, cymeriadau cyfarwydd a gweithiau celf llai adnabyddus. Gyda'i gilydd, maen nhw'n dangos talent Jac - gallai droi ei law at unrhyw arddull oedd ei angen a fyddai'n cynhyrchu'r canlyniad gorau - yn dyst go iawn i'w greadigrwydd, ei sgil a'i ddychymyg. Mae wedi gweithio gydag awduron enwog fel Gwyn Thomas, T. Llew Jones, Daniel Morden, Mary Vaughan Jones, Emily Huws yn ogystal â Manon Steffan Ros (sydd yn rhannu gwobr Tir Na Nog gyda Jac). Mae wedi ennill gwobr Tir Na Nog bedair gwaith. Mae cydweithrediadau diweddar gyda Manon Steffan Ros yn cynnwys Pobl Drws Nesaf a Dafydd a Dad. Yn ogystal â chydweithio ag eraill, mae Jac wedi ysgrifennu a darlunio nifer o lyfrau fel Betsan a'r Bwlis, Symud Sam a Dianc. Mae gwaith Jac wedi'i gynnwys yn y Premi de Catalonia, cyfeiriadur o ddarlunwyr plant y byd. Mae hefyd yn derbyn gwobr Mary Vaughan Jones am ei gyfraniad eithriadol i lyfrau plant yng Nghymru. Mae ei waith yn parhau i ysbrydoli eraill, gan gynnwys cyd-artistiaid. Dywed Huw Aaron; "I mi, Jac Jones yw artistiaid mwyaf blaenllaw Cymru erioed ,.. Mae'n arwr i mi ... mae wedi bod yn fraint cydweithio ag ef a dysgu ganddo". Bydd yr arddangosfa yn agor ddydd Sadwrn 5 Hydref am 12 hanner dydd, ac mae croeso i bawb. Bydd digwyddiad arbennig, ‘Esperarto’, ar ddydd Sadwrn 19 Hydref am 2pm. Bydd y digwyddiad yn gweld Jac Jones a Huw Aaron yn sgwrsio yn Storiel. Mae hwn yn ddigwyddiad rhad ac am ddim ond â thocyn. Mae tocynnau ar gael yma.